Młodzi tenisiści, podobnie jak zawodowcy, często muszą radzić sobie z oczekiwaniami i sytuacjami, które stawiają ich w stresujących okolicznościach. Jako rodzic, możesz pomóc swojemu dziecku lepiej zrozumieć i zarządzać presją, która nie zawsze musi działać destrukcyjnie.
Czym jest presja?
Z perspektywy psychologii sportu, presja, z którą zawodnicy nawet na najwcześniejszych etapach swojej kariery muszą się skonfrontować, może występować pod trzema postaciami:
1. Presja jako sytuacja obiektywna – jest to chwila, kiedy wyniki niosą konkretne konsekwencje. Na przykład młody tenisista może czuć presję, że porażka na turnieju oznacza utratę szansy na lepsze miejsce w rankingu.
2. Presja wewnętrzna – to emocje i oczekiwania, które zawodnik narzuca sam sobie. Dzieci mogą myśleć: „Muszę wygrać ten mecz, bo inaczej zmarnuję wszystkie moje treningi” albo: „Nie mogę przegrać, bo przeciwnik jest niżej notowany w rankingu”.
3. Presja zewnętrzna – pochodzi z otoczenia. Oczekiwania rodziców, trenerów, kibiców, a nawet kolegów z drużyny mogą wywołać stres u młodego sportowca, który stara się sprostać wymaganiom innych.
Dlaczego niektórym presja pomaga, a innych paraliżuje?
To, jak zawodnicy reagują na presję, zależy od wielu czynników. Niektórzy sportowcy osiągają lepsze wyniki, gdy czują, że mają „nóż na gardle”. W takich momentach ich koncentracja zwiększa się, popełniają mniej błędów i wykorzystują stres jako motywację do działania.
Inni jednak odczuwają presję jako blokadę. Myśli typu: „jeśli przegram, to już koniec” mogą prowadzić do nadmiernego stresu, który negatywnie wpływa na grę. Dzieci często mają tendencję do myślenia w kategoriach czarno-białych – albo wygrywasz, albo tracisz wszystko.
Jak presja wpływa na ciało i umysł?
Presja wywołuje reakcje psychofizjologiczne, czyli połączenie reakcji emocjonalnych i fizycznych. Zwiększa się pobudzenie, co może działać korzystnie dla osób, które dobrze radzą sobie w takich warunkach. Zawodnicy o niskiej reaktywności – czyli tacy, którzy nie reagują zbyt emocjonalnie na stres – często lepiej odnajdują się w stresujących sytuacjach, ponieważ ich organizm wchodzi w stan optymalnego pobudzenia, pozwalający na precyzyjne wykonanie zadań.
Jak pomóc dziecku radzić sobie z presją?
Jako rodzic, możesz pomóc swojemu dziecku zrozumieć, że presja nie zawsze jest czymś negatywnym. Oto kilka praktycznych wskazówek:
1. Rozmawiaj o presji – Pytaj dziecko, jak się czuje przed ważnymi meczami. Pomóż mu zidentyfikować źródło stresu – czy jest to oczekiwania innych, czy wewnętrzny nacisk na osiągnięcie perfekcji.
2. Ucz realistycznego myślenia – Zamiast myśleć w kategoriach „albo wszystko, albo nic”, pokaż dziecku, że każdy mecz to okazja do nauki. Nawet jeśli nie wygra, to ważne jest, aby wyciągnęło wnioski na przyszłość.
3. Wsparcie, nie presja – Staraj się unikać zbyt dużych oczekiwań. Twoje wsparcie powinno zasadzać się na zachęcaniu dziecka do starań, a nie wyłącznie na wynikach. Doceniaj postępy, nie tylko wygrane.
4. Rutyna przedmeczowa – Pomóż dziecku znaleźć techniki relaksacyjne, które mogą pomóc przed meczem. Może to być krótka medytacja, głębokie oddychanie lub inne rutynowe działania, które pomogą zmniejszyć napięcie.
Podsumowanie
Presja to element, którego nie da się uniknąć w sporcie, ale można nauczyć się nad nią panować. Dla młodych tenisistów kluczowe jest zrozumienie, że nie zawsze wynik jest najważniejszy, lecz sam proces walczenia oraz rozwój są cenniejsze. Pomagając swojemu dziecku radzić sobie z presją, przygotowujesz je nie tylko do lepszych wyników sportowych, ale również do życia pełnego wyzwań.
źródło: artkuł napisany na podstawie tekstu psychologa sportowego Pawła Habrata pt. “Wygrać z nożem na gardle”
Last modified: 2 października, 2024
